ایران و دانش تکنولوزی زیستی- نقدی از منظر سیاست بر کزارش مجله ساینس
مجله معتبر
Science
در شماره 5742 مورخه 16 سپتامبر 2005 گزارشی از وضعیت و رشد دانش در ایران تحت عنوان
"An Islamic Science Revolution?"
به چاپ رسانده است که خواندنی است . البته انچه در این گزارش بر ان تاکید و تکیه شده است پیشرفت قابل توجه ایران در بیوتکنولوزی بوده است . انچه به ظرافت باید گفت این است که طرح این موضوع از دو جنبه قابل بررسی است.
اول از جنبه کاملا تکنیکی که در محیطی خنثی و بدون بار گزارشی از یک مجله معتبر علمی به میزان پیشرفت علمی یک کشور در حال توسعه در زمینه های علمی صرف های تک مثلا بیوتکنولوزی میپردازد . طبیعی است که چنین گزارشی میتواند موجب ایجاد اشتهار علمی برای کشور هدف گردیده و فضای مناسبی رادر جهت افزایش و تسهیل مراودات دو طرفه علمی در سطح بین الملل برای ان فراهم کند و البته از طرفی دیگرافزایش توجه و حمایت بیشترسیاستگزاران داخلی به حوزه مطرحرا فراهم اورد و حتی چه بسا موجب سرمایه گزاریهای بیشتر از طرف سازمانهای جهانی و کشورهای خارجی گردد. از دیگر اثرات مثبت ان میتوان به ارتقائ روحیه و تلاش علمی محققان در حوزه مطرح شدهنیز اشاره کرد و صد البته همه اینها میتوانند نتایج بسیار خوبی برای توسعه علمی فنی و زیستس کشور فراهم نمایند .و از انجا که همه اینها تحت سیاستهای درست سیاستگزاران و زحمات و تلاش محققان محقق میشود حقیقتا میبایست برای محققان ایرانی افرین گفت و زحمت انها را پاس داشت.
اما جنبه و رویکرد دومی که میتواند در مورد چنین گزارشهایی مورد مداقه قرار گیرد از جنبه سیاست شناسی و علوم سیاسی و روانشناسی اجتماعی و روابط بین الملل است. در این نوع نگاه باید دید که انتشار چنین گزارشهایی که موید این پیام است که ایران با سرعت و سرمایه گزاری تمام در بیوتکنولوزی به پیش میرود چه پیامهای غیر مستقیمی را به جهان مخابره میکند ایا این پیام شبیه گزارش پیشرفتهای علمی ایران در حوزه علوم هسته ای نیست. از انجا که همین امروز در دانشگاههای کانادا و امریکا و با شدت کمتری در اروپا تمامی دانشجویان کشورهای خاص و از جمله ایران که در بیوتکنولوزی تحصیل و تحقیق میکنند تحت نظارتهای محسوس و غیر محسوس ویزه ای هستند و بانک های اطلاعاتی مخصوصی برای انها در حال فراهم شدن است و گسترش حوزه بیوتکنولوزی در چنین کشور هایی در زیر عینک شک و بدبینی است ایا انتشار پیشرفت علمی ایران در بیوتکنولوزی اماده سازی افکار عمومی برای هدف بعدی فشار سیاسی بر روی کشور در جهت محدود کردن دسترسی محققان و مراکز تحقیقاتی و غیره به مواد و منابع علم در جهان و ایجاد فشارهای نرم و سخت مستقیم و غیرمستقیم بیشنرنمی تواند باشد؟ من نمیگویم هست اما سخن اینجاست که موضوع از این جنبه نیز قابل تحلیل میتواند باشد و در مقابل ان از همین الان میبایست سیاست های درست که موجب ریختن اب به اسیاب رقبا نگردد اتخاذ گردد و بی تدبیر در این حوزه های پیچیده تحت تاثیر تبلیغات قرار نگرفت. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم در دنیای پیچیده ای زندگی میکنیم که هر روز پیچیده تر میشود و وارد شدن و بازی کردن دراین بازی -جبری در ورود و اختیاری مشروط در سرود است لذا اگر از ورود گریزی نیست اما طراحی بازی نیازمند داشتن استراتزیها و سیاستهای معقول قابل دوام و در عین حال منعطف و بهره بردن از سیستم مانیتورینگ دقیق و علمی ترجیحات سیاسی وافکار عمومی و مدیا در این روزگار است و ان دقیقا چیزی است که رقبای مسلط در هزاره جدید از ان بیشتر و دقیقتر استفاده می برند .
اصل گزارش مجله ساینس را در پست بعدی بصورت فایل
میتوانید دریافت کنید.
والسلام